Hiperbarik Oksijen Tedavisi, birçok hastalığın tedavisinde primer veya yardımcı bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Bir basınç kabininde tümüyle basınç altına alınan hastaya aralıklı olarak % 100 saf oksijen solutmak suretiyle uygulanan tıbbi bir tedavidir. Bu uygulama çok sayıda çalışma ile desteklenmiş bilimsel bir tedavi yöntemidir.
Basınç odası çelikten yapılmış, denizaltını anımsatan bir kabindir. Dışarıdan içerinin gözlenmesine olanak sağlayan küçük pençelerler mevcuttur. Kabinin içinde hastanın oturabileceği koltuklar, özel maskeler veya başlıklar bulunmaktadır. Başlıklar aracılığıyla hastaya % 100 saf oksijen soluma olanağı sağlanır. Bu tedavide hasta tarafından solunan oksijen basıncı, normal basınçtan 2-2.5 kat daha yüksektir; fakat solunan oksijen miktarı, normal zamanlarda solunan miktarla aynıdır.
Tedavi uzman doktor ve tıbbi personel gözetiminde yapılır, bu nedenle evde oksijen tüpüyle birey hava solutmak ciddi sorunlara yol açabilir.
Hiperbarik oksijen tedavisinde seans süresi hastalığa ve hastanın durumuna göre değişmekle birlikte genellikle 1,5-2 saat sürer. Hastaların büyük bir bölümü günde sadece bir seansa girerler. Örneğin Otizmli çocuklara haftada 5 seans uygulanır ve seans süresi 70 dakikadır. Tedavi süresi ise toplam 200 seanstan oluşur.
T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2001 tarihinde yayınlanan yönetmeliğinde Hiperbarik oksijen tedavisinin uygulanabileceği hastalıklar şöyle sıralanır:
Dekompresyon hastalığı (vurgun)
Hava ve gaz embolisi
Karbonmonoksit, siyanid zehirlenmesi, akut duman inhalasyonu,
Gazlı kangren
Yumuşak dokunun nekrotizan enfeksiyonları (derialtı, kas, fas, fasya)
Crush yaralanmaları, kompartman sendromu ve diğer akut travmatik iskemiler.
Yara iyileşmesinin geciktiği durumlar (diyabetik ve non-diyabetik)
Kronik refrakter osteomiyelit
Aşırı kan kaybı
Radyasyon nekrozları
Tutması şüpheli deri flepleri ve greftleri
Termal yanıklar
Beyin absesi
Anoksik ensefalopati
Ani işitme kaybı
Retinal erter oklüzyonu
Kafa kemikleri, sternum ve vertebralakarın akut osteomiyelitler
Bu tedavi yöntemi yukarıda belirtilen olgular dışında, dünyanın birçok ülkesinde, Otizmli, Multipl Skleroz, Celebral Palsi (spastik) çocukların tedavisinde kullanılmaktadır.
Hiperbarik oksijen tedavisi sonrasında özellikle otizmli çocukların beyninde uyur durumda bulunan nöronları harekete geçirdiği gözlemlenmiştir.
Beyin Perfüzyon SPECT bulguları: Tedavi öncesinde solda daha belirgin olmak üzere her iki temporal bölgede azalmış fonksiyonu yansıtan, kanlanmada azalma görülşürken tedavi sonrasında, sağda daha belirgin olmak üzere her iki temporal bölgede iyileşmeyi yansıtan kanlanma artışı görülmüştür. (R. Neubauer, P. Harch’ın “scan-dive-scan” protokolü, akt: Kınacı, 2006).
Hiperbarik oksijen tedavisinin bildirilen yan etkilerin tehlike arz etmediği ve kalıcı olmadığı vurgulanmaktadır. En sık karşılaşılan yan etkiler şöyle sıralanır:
Oksijen toksisitesi,
Klostrofobi (kapalı yerde kalma korkusu),
Geçici myopi,
Hafif veya şiddetli ağrı ile ortaya çıkan, ortakulak, kranyal sinüs ve çok daha nadir olarak diş ve akciğer rüptürü.