BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMLARININ GELİŞTİRİLMESİ
TANIMI: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları (BEP) her bir engelli çocuk için yazılı olarak bölge eğiğim kurumu veya özel eğitim ünitesi tarafından geliştirilmiş olan ve engelli çocukların, öğretmenlerin, ana-babaların veya koruyucu ailelerin özel gereksinimlerini karşılamak için oluşturulmuş özel eğitim programlarıdır (Fiscuss, Mandell, 1981).
Amerika Birleşik Devleti’nde 1975 yılında çıkarılan Tüm Engelliler İçin Eğitim Yasası olan PL 94-142 ile BEP süreç olarak devlet kontrolünde uygulanmaya başladı. Bu yasa ile amerikan toplumu ve eğitim sistemi Tüm engelli çocuklar ve yetişkinler için BEP’i hazırlamayı yasal zorunluluk haline getirdi.
Bu yasa kapsamında BEP şu çalışmaları içerir:
BEP çalışmaları iki süreç halinde yapılır: birincisi, BEP komitesi tarafından alınan kararların yazılı kağıdını oluşturan BEP kayıtları, ikinci olarak da engelli çocuğun eğitim programları hakkında ortak karar almayı ve yazılı dokümanı geliştirmeyi amaçlayan okul personeli ile aile arasında yapılan BEP toplantıları.
BEP toplantıları ve dokümanlarının işlevi ve amaçları aşağıdaki maddelerde sıralanmıştır.
BEP sürecinin nasıl işleyeceği, katılımcıların BEP fonksiyonlarını nasıl algıladıklarına bağlıdır. Değişik düzeylerdeki otoriteler BEP’in temel amacını farklı biçimde algılayabilirler. Okul düzeyinde BEP öğretim stratejilerine yol gösteren bir dizi set olarak görülebilir.
BEP sürecinde ana-baba ve uzman işbirliğinin aşamaları:
Ø Bilgi toplama,
Ø Karar verme,
Ø Belirleme ve ölçme,
Ø Yerleştirme ve program yapma,
Ø Programı uygulama,
Ø Programı izleme ve değerlendirme (Şenel, Tekin, 1997)
BEP en uygun değerlendirme ve karar verme işlem süreci olarak ekip çalışmasını içerir. Ekip çalışması çoklu disiplinler arası iletişim çalışması olduğundan engelli çocuk için sonuca götürücü işlevsel ürünü ortaya çıkarır. Ekip çalışmasında her disiplin kendi mesleki donanım ile çocuk değerlendirildiğinden çalışma sonucu ortaya çıkan karar çocuğun eğitim hizmetinden en nitelikli şekilde yararlanmasını sağlar. Eğer ekip plan yapmaya karar verirse aşağıdaki basamakları izlemek gibi bir yol seçmelidir:
Ø Değerlendirme etkinlikleri için zaman çizelgesi oluşturulmalı,
Ø Değerlendirmeye kimlerin katılacağı sıralanmalı,
Ø Ne tür bir değerlendirme kullanılacağına karar verilmeli,
Ø Değerlendirmede ne çeşit yöntem ve araçların uygulanacağı belirlenmelidir.
Ø Değerlendirme sürecinin basamakları tanımlanmalıdır.
PL 94-142 yasası kapsamında ABD’de BEP için uygulan çocuk değerlendirme kontrol listesi ise şu şekildedir.
İlgili Alan Yerleştirmeye Planlama Neden Geldiği Yollayan
Uygunluğunun Gerekçeleri Gerekmediği Gün Kişi
Belirlenme
Gereksinimi
1. Başlangıç gönderme
2. Davranışsal gözlem
3. Eğitim geçmişi
4. Değerlendirme için
Ana baba onayı
5. Hizmet için
Ana baba onayı
6. Değerlendirme özeti
A. Fiziksel
Tıbbi
Görme
İşitme
Konuşma
Motor
B. Eğitim
Başarı
Tanı
C. Dil
Alıcı
İfade edici
D. Bilişsel
Zeka
Uyumsal
E. Sosyal-duygusal
Özbakım
Kişilik
Sosyal ilişkiler
F. Çevre
Sınıf
Okul
G. Aile
Başat dil
Sosyal
H. Yakın çevre
( Placement Committee in Special Education, 1976, National Assocition of State Directors of Special Education, P59)
BEP
KAPSAMINDA EKİPTE YER ALAN UZMANLAR
(Fiscuss, Mandell, Understanding Exceptional People, st, Paul Minn, West, 1981)
BEP’in İçeriği
İdeal olarak BEP süreci ikiye ayrılır: 1. genel hizmet planının gerçekleştirilmesi, 2. bireyselleştirilmiş öğretim programının (BÖP) geliştirilmesidir. Genel hizmet planı BEP komitesinin görevinin bir ürünüdür ve özellikle şu bilgileri içermelidir:
Ø Öğrencinin o andaki performans bilgileri,
Ø Okul yılı sonunda ulaşılacak yıllık amaçlar,
Ø Yıllık amaçlara ulaşmada basamak oluşturacak kısa dönemli amaçlar,
Ø Özellikle özel eğitim ve diğer ilgili özel servislere sağlanacak doküman,
Ø Özel materyaller ve öğretim yöntemlerinin belirlenmesi,
Ø Önerilen programları uygulayacak kişilerin belgeleri,
Ø Çocuğun eğitim programında geçireceği sürenin tahmini,
Ø Hizmetlerin başlangıç ve toplam süresinin geçici olarak belirlenmesi,
Ø Çocuğun kısa dönemli hedeflerini değerlendirme yöntemleri ve süresi,
Ø BEP komite üyelerinin rollerinin tanımı ve imzaları.
BEP FORMU
Başlangıç Bireysel Eğitim Planı |
|||
Çocuğun adı: Kimlik no: Doğum tarihi: Şimdiki okulu: Şimdiki sınıfı: Toplantı tarihi: Önerilen özel eğitim programı: Başlama tarihi: Katılım süresi: |
Önerilen özel eğitim hizmetleri: Başlama tarihi: Katılım süresi: Düzenli eğitim programına katılım: Sıklığı: Saat/hafta: |
||
Varolan Performans Düzeyi |
|||
Alan |
Değerlendirme aracı |
Değerlendirme tarihi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yıllık amaçlar ve kısa dönemli öğretim hedefleri |
Tamamlandı |
Değerlendirme kriteri |
|
1. yıllık amaç kısa dönemli öğretim hedefleri |
Evet ( ) hayır ( ) Tarih: |
|
|
2. yıllık amaç kısa dönemli öğretim hedefleri |
Evet ( ) hayır ( ) Tarih: |
|
|
3. yıllık amaç kısa dönemli öğretim hedefleri |
Evet ( ) hayır ( ) Tarih: |
|
|
Ailenin yerleşim isteği İmza öğrenci ile olan ilişkisi tarih: Ailenin yerleşimi reddi İmza tarih: Tüm katılanların isim ve numaraları isim ünvanı isim ünvanı Toplantı tarihi |
|||
|
|
|
|
Demir, Abdullah, Ağustos, 2005,
Kaynaklar:
Placement Committee in Special Education, 1976, National Assocition of State Directors of Special Education, P59
Fiscuss, Mandell, Understanding Exceptional People, st, Paul Minn, West, 1981
Fiscuss, Mandell, Developing Individualized Education Programs, West Publishing Co. 1983. Çevirenler: Şenel, H., Tekin E.,