BÜTÜN KONULAR
Üyelik Girişi
Site Haritası
Seminer Takvimi
YALNIZLIK ÜLKESİ

Erken Eğitim Modelleri

GELİŞİM YETERSİZLİKLERİ OLAN ÇOCUKLARA ERKEN EĞİTİM HİZMETİ SUNMA MODELLERİ

Erken eğitimde hizmet sunma modelleri erken eğitim dönemindeki çocuklara sunulacak programların hazırlamasından başlayıp, bu programların ev ve bakım merkezleri gibi doğal ortamlarda çocuklara sunulmasına kadar devam eder.

Erken eğitim hizmetleri, uzmanın aileyi evinde ziyaret etmesiyle tümüyle evde (eve dayalı); zaman zaman uzmanın eve, zaman zaman da ailenin kuruma gitmesiyle evde ve kurumda (ev ve kuruma dayalı) ve ailenin kuruma gitmesiyle kurumda (kuruma dayalı) olmak üzere üç şeklide sunulabilmektedir.

Kuruma Dayalı: Kuruma dayalı erken eğitim hizmetlerinde öğretim etkinlikleri, erken eğitim hizmeti veren bir kurumda yapılır. Uygulamacılar, ev ziyaretleri yapmadan bütün çalışmalarını kurumda sürdürürler. Böylece uygulamacılar aralarında işbirliği yaparak çocuğun gelişimi için uygun öğretim programı geliştirme fırsatı bulurlar. Kuruma dayalı erken eğitim hizmetlerinde ortamı yapılandırmak ve uygulamaları aileye ve çocuğa göre uyarlamak, eve dayalı erken eğitim hizmetlerine oranla daha kolaydır. Ancak, kuruma dayalı erken eğitim hizmetlerinde her çocuğun ve ailenin gereksinimlerinin karşılanması için sunulacak hizmetin bireyselleştirilmesi oldukça zordur. Eve dayalı erken eğitim hizmetleriyle, bu sınırlılıklar giderilmeye çalışılır.

Eve Dayalı: Eve dayalı erken eğitim uygulamalarında en önemli amaç, çocukların eğitiminde aile katılımını arttırmaktır. Eve dayalı uygulamalar, ailenin gereksinimlerini kendi ortamında belirlemek, aileyle birlikte planlama yapmak, çocuğun gereksinimlerini kendi ortamında karşılamak ve aileye bilgi ve eğitim sağlamak için ideal ortamlardır. Pek çok araştırma sonucu, ailelere sağlanan eve dayalı erken eğitim hizmetlerini desteklemektedir. Bunun nedenini:

1. Bir ortamda öğrendiği beceriyi diğer bir ortama transfer etmede zorluğu olan gelişim yetersizlikleri olan çocuklara, özellikle devinsel becerilerin aileleri tarafından ev ortamlarında öğretilmesi, becerinin uzmanlar tarafından terapi ortamlarında öğretilmesinden daha kolay ve işlevsel olabilir.

2. Uzmanlar çocuklarla belirli sürelerle çalışmaktadırlar. Oysa çocuklar zamanlarının çoğunu aileleriyle birlikte geçirmektedir. Dolayısıyla, aileler evde çocuklarıyla uzmanlardan daha uzun süre verimli şekilde çalışabilirler.

3. Aileler erken eğitim programına katıldıklarında çocuklarının gelişim ve gizilgüçlerini daha iyi anlayabilirler ve uygun şekilde gelişmeleri için çocuklarına daha kolay yardım edebilirler.

4. Ailelere kendi çocuklarına öğretim yapma becerilerinin öğretimi, ailelerin yeterliğini ve kendilerine güvenlerini arttırır. Eve dayalı erken özel eğitim hizmetleri, eğitim merkezlerine uzak, ailelerin kolay yolculuk yapmasına engel olan bölgelerde ve kronik hastalığı olan veya enfeksiyon kapmaya eğilimli çocukların eğitiminde yeğlenmektedir.

Eve dayalı erken eğitim hizmetleri, ailenin daha fazla çalışmasını gerektirmesi nedeniyle aileye ek bir yük getirmektedir. Aynı zamanda, ailede kardeş ya da komşu çocukları yoksa çocuğun, çocuklar arası etkileşim ve sosyal oyun fırsatlarını da engelleyebilmektedir. Ayrıca, uygulamacının, aile ziyareti yapmak amacıyla sürekli yolculuk yapması çok yorucu olabilmektedir. Aynı zamanda, eve-dayalı uygulamalarda uygulamacı, çocuğu, kuruma dayalı uygulamalarda olduğu kadar yoğun gözleme fırsatı da yakalayamayabilmektedir.

ERKEN ÖZEL EĞİTİM PROGRAMLARI, AMAÇLARI VE ÖZELLİKLERİ

Erken özel eğitim programları, 0-6 yaşındaki gelişim yetersizlikleri olan ya da risk altındaki çocuklar ile ailelerine sağlanan, farklı şekillerde uygulanabilen sistematik eğitim programları olarak tanımlanmaktadır.

Ailelere kendi ev ortamlarında öğretim becerileri kazandırmaya yönelik sıklıkla kullanılan erken özel eğitim programlarından bazıları şunlardır: The Murdoch Early Intervention Program, Portage, Parent Action in Childhood Education (PACE); Precise Early Education for Children with Handicaps (PEECH), Small Steps Early Intervention Program.

Erken özel eğitim programlarının genel amaçlarını, erken eğitim dönemindeki çocuklar, aileler ve erken eğitim hizmetini sağlayanlar için şu şekilde sıralamaktadır:

a. Çocuklar için: (a) gelişimsel becerilerin en iyi şekilde kazanılmasını sağlama; (b) belirli durumlarda ve ortamlarda birlikte yaşayacakları topluma uyumlarını en üst düzeye çıkarma; (c) kişisel bakımlarını yapabilme düzeylerini ve sosyal yaşamlarının kalitesini arttırma.

b. Aileler için: (a) çocuklarıyla ilgili uygun kararları alabilme; (b) çocuklarıyla, hem aile hem de çocuk için doyurucu ve yararlı şekilde etkileşimde bulunabilme; (c) çocuklarının gelişimine katkıda bulunabilme; (d) toplumla bütünleşme.

c. Hizmeti sağlayanlar için: (a) gelişim yetersizlikleri olan çocukların ve ailelerinin toplum tarafından kabulünü arttırma; (b) erken özel eğitim programlarını uygulama ve geliştirme; (c) gelişim yetersizlikleri olan çocukları, ailelerini ve sunulan hizmetleri destekleme ve savunma.

Ailelere sağlanan erken özel eğitim programlarının temel özelliklerini şu şekilde sıralamıştır:

1. Aileyi karar verme, planlama, değerlendirme ve uygulama düzeyinde programa katma.

2. Hizmetleri, sadece çocuğu değil bütün aileyi işin içine katacak şekilde geliştirme ve planlama.

3. Amaçların oluşturulmasına ve uygulamanın öncelikle aile tarafından planlanıp yürütülmesine rehberlik etme.

4. Aileye seçenek önerme ve ailenin katılım oranı hakkındaki kararına saygılı olma.

ERKEN ÖZEL EĞİTİM PROGRAMI UYGULAMA ÇEŞİTLERİ

Sıfır-altı yaş gelişim yetersizlikleri gösteren çocuklara yönelik hazırlanan erken özel eğitim programları, hizmet sağlayıcıların konumuna ve işlevine yönelik sahip oldukları görüşler ve yürüttükleri uygulamalar açısından dört gruba ayrılmaktadır:

Uzman-merkezli: Ailenin gereksinimleri, ailenin görüş açısıyla ancak uzman tarafından belirlenir. Ailenin daha işlevsel bir uygulama için uzman yardımına gereksinimi vardır. Aile yeterli görülmediğinden uygulama uzman tarafından yapılır.

 Uzman-güdümlü: Aile uzmanın yaptığı uygulamaları kısmen yapmaya başlar. Uzman ailenin yararına olabileceğini düşündüğü uygulamaları belirler. Aile çok düşük düzeyde de olsa kendi problemlerini çözebilecek düzeyde olduğundan, sadece uzmanın kontrolü altında uygulama yapar.

 Aile-odaklı: Ailenin neye gereksinimi olduğu daha işlevsel bir uygulamayla, aile ve uzmanın işbirliğiyle belirlenir. Aile daha ön plandadır. Ancak, gereksinim duyulduğunda, uzmanın öneri ve rehberliğine başvurulur. Aile, mümkün olduğunca, önceden uzman tarafından belirlenen gereksinimleri karşılamaya yönelik programı kullanmaya teşvik edilir.

Aile-merkezli: Aile, gereksinimlerini kendisi belirler ve karşılama yollarını kendisi oluşturur. Kaynak sağlama ve hizmet sunma tamamen ailenin gereksinimlerine ve isteklerine göre belirlenir. Uzman sadece danışman konumundadır. Uzman ailenin planlama ve uygulama becerilerini maksimum düzeyde kullanmasına yardım etmek için devreye girer ve aileyi teşvik eder. Uygulama tamamen yeterliğe dayalıdır. Sağlanan kaynak ve desteklerin amacı, ailenin gereksinimlerini karşılama yeterliğini arttırmaktır.

Kaynak: Demir, Abdullah, Erken Çocukluk Dönemi Ve Aile Eğitimi Ders Notları, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocuklar Yüksek Lisans Programı, Nisan, 2005

 

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi5
Bugün Toplam180
Toplam Ziyaret66191074
Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar32.222232.3513
Euro35.110935.2516
Hava Durumu
Saat