İnsanların duygu, düşünce, algılama, tutum ve davranış bakımından farklılığı, onların kişiliğini belirler. Kişilik, her bir insan için az çok değişmezliği bulunan, duygu, düşünce, algılama, tutum ve davranış kalıplarının o kişi için olan bütününe verilen addır.

Kişi toplum içinde ve küçük gruplarda yaşar. Bu çevre değişik ilişkileri, etkileşimleri ve koşulları getirir. Bir kimse bu etkenlere bağlı olarak kişiliğin çeşitli yönleri açısından başka zamanlarınkinden farklılık gösterebilirse, bu, onun kişiliğinin değiştiğinin kanıtı değildir. Bu kişiliğin o zamana kadar bilinmeyen bir yanından kaynaklanmış davranıştır.

Bazı araştırıcılar kişilik özelliklerini kutuplaştırarak içe-dışa dönüklük diğer bazıları kişilik yapılarının sınıflandırılmasıyla, daha başkaları kişilik kalıplarını oluşturan kişilik özelliklerini neden bu kalıplar içinde daima bulundurdukları sorusu ile diğerleri kişiliğin belirleyicilerinin hangi etkenler olduğu sorusu üzerinde durmuşlardır. Kişiliğin aile içi erken yaşantılardan nasıl etkilendiğinin, biçimlendiğinin ve iç dinamiğiyle nasıl işlev yaptığını ele ilk görüş psikanalitik kuramdır.

 

 Traid = Özellik = Cimrilik

    Savurganlık

    Bencillik

    El sevenlik(başkalarını sevme)

 

İNSAN TİPLERİNE GÖRE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

 

Sheldon

 

Endomorfik  Sindirim sistemi hakimiyeti, vücutta yumuşak yağ dokusu hakim

Mezomorfik  Belirgin kas ve kemik gelişimi, kuvvetli, iri

 Ektomorfik  Bel ve sinir sistemi gelişimi belirgin

 

Kretcmer

 Sikloid  Kilolu, rahat, konuşkan, sosyal

 Şizoid  İnce ve uzun, zayıf yapıda, içe kapalı, sosyal değil

Jung

 

 İçe Dönük  Az konuşan, hassas, yaratıcı, kendi iç dünyasına dış dünyadan daha fazla önem veren, dış ilişkilerinde güvensiz

 Dışa Dönük  İlişkilerden hoşlanan, sosyal ilgi alanı fazla, dış ilişkilerde güvenli, iç dünyadan çok dış dünyaya önem verir.

 

TİP ve TRAİT FARKLILIKLARI

 

 Tip kavramı sosyal değerlerden çok kaliteye dayanır. Traitle yapılan sınıflama sayısaldır. Tipte devamlılık yoktur, birey gruplardan ya birine ya da diğerine girer. Traitte devamlılık vardır. Bireyler davranışlarına göre karşılaştırmalı olarak o trait için bir ölçek üzerinde belirlenebilir. Örnek; A grubundaki birey, B grubundakine benzemez anlamına gelir.

 Tip kavramı belirsiz, trait kavramı karmaşıktır. İnsanlar arasındaki farklılıklar, derece farklılığı ve niteliksel farklılığı içerir. Örnek; geri ve ileri zekalı yoktur, bunlar zekanın dereceleridir. Körlük yoktur, bu görmezliğin bir derecesidir. Değişik traitlerin belirlenip ölçülmesiyle kişilik testleri oluşturulmuştur. Kişilik testleri trait ölçmeyi hedefleyen, yapılandırılmış ve yapılandırılmamış diye 2 grupta ele alınan ölçeklerdir. Yapılandırılmış kişilik testleri araştırmalara dayalı olarak toplum içinde o özelliğiyle normal derecelerinin belirlenmesiyle, kişiliğin bu normale göre kıyaslanması esasına dayanan testlerdir.

***Yapılandırılmış testlerin geçerliliği fazladır.