BÜTÜN KONULAR
Üyelik Girişi
Site Haritası
Seminer Takvimi
YALNIZLIK ÜLKESİ

Otistik Çocukların Eğitiminde Teacch Yaklaşımı (2)

TEACCH EĞİTSEL HEDEFLERİ
Teacch programının uzun vadeli ana hedefleri, otistik bir çocuğun yetişkin bir birey olduğunda; mümkün olduğunca bağımsız, bir başkasının desteğine gereksinim duymadan yaşayabilen, çalışabilen, sosyal hayata katılabilen, boş zamanını uygun etkinliklerle geçirebilen beceri ve davranışlara sahip bir insan olmasını sağlamak olarak özetlenebilir.
Teacch yaklaşımı otistiklerin temel bilişsel problemini ANLAMI ANLAMA olarak kavramsallaştırmıştır. Bu nedenle eğitimin temel hedeflerinden biri;

1-Çevrenin Bir Anlamı Olduğunu Öğretmek
Otistik birisine birçok davranışı/ beceriyi öğretmek, hatta dili öğrenmesini sağlamak yeterli değildir. Çünkü otistik birey, öğrendiği bu beceriler, kelimeler, kavramlar vb. arasındaki ilişkiyi- bağlantıyı anlamakta güçlük çeker. Daha önce de açıkladığımız gibi genelleme yapamaz. Bu nedenle evrende modeller olduğunu keşfetmeli, bunları anlayabilmeli ve izleyebilmelidir. Eğitimci ve ailenin bunu sağlayacak kişiler olarak ömür boyu süpervizyonu sürdürebilmeleri çok zordur. Kendi dünyasındaki ve çevresindeki olan bitenin anlamını, sırasını, ilişkilerini anlaması için, öğrettiğimiz tek tek bütün becerilerin, kavramların hayat içindeki birbirleriyle ilişkilerini de kavraması bağımsız yaşayabilmesi ile doğrudan ilişkili en önemli eğitimsel hedeftir.

2-Neden – Sonuç Kavramının Öğretilmesi
Bütün normal gelişen çocuklar ve bazı otistikler sebep-sonuç ilişkisini erken yaşta öğrenirler. Özellikle zihinsel yetersizliği olan otistikler ne olursa, ne olacağını anlamakta güçlük çekerler. Örneğin başının üzerindeki elbisenin iki tarafından çekince elbise aşağı iner ve giyilmiş olur. Buradaki elbiseyi aşağı çekmenin sonucu giyilmesini sağlamış olmasıdır ve bu ilişkiyi fark edebilmeyi öğrenme, pek çok otistik çocuk için eğitim hedefi olarak ele alınmalıdır. Sebep sonuç ilişkisini kurabilme kişinin nesneleri nasıl kullanacağını anlaması, kişisel bakımını yapabilmesi, üretken iş yapması, toplum içinde yaşaması ve iletişim için önemlidir.

3-İletişim Becerilerini Geliştirmek
Otistik bireyler için iletişim becerilerinin geliştirilmesi en temel hedeflerdendir. Ağır otistik özellikleri olan, çevresiyle hiç ilgilenmeyen izole otistikler için öncelikle iletişimin var olduğunu öğretmek ilk hedeftir. Her çocuk için iletişimsel hedef, bulunduğu düzeye göre farklılaşır. Bu nedenle isteklerini ifade edecek sesler, kelime söyleme, cümle kurma, resim veya jest kullanma, yazma gibi çok farklı amaçlar olabilir. İletişim becerileri olan, yüksek fonksiyonlu bazı bireyler için ise karmaşık cümle yapıları, çoğullar, edatların, zamirlerin kullanımı gibi daha üst düzey hedefler öğretilmelidir.
4- Yetişkinlik İçin Gerekli- Anlamlı Becerileri Geliştirmek
(Günlük yaşam ve toplumsal yaşam becerileri )
Bütün gelişim alanlarında kazandırılmaya çalışılan bütün becerilerin nihai amacı, bireyin yetişkinlik döneminde bağımsız yaşamasını sağlayacak kişisel ve evcil becerileri, işle ilgili becerileri yapabilmesini sağlamaktır. Eşleştirme, nesnelerin faklı olanlarını ayırt etme, boncuk dizme, yap-boz parçalarını yerleştirme vb pek çok çalışma ile kazandığı beceriler evde veya işyerinde eşyaları, nesneleri kullanabilmesini sağlayacaktır. Erken yaştan itibaren başlayan masa silme, ayakkabı giyme, banyoyu kullanma, TV’yi açma, yüzmeye giderken otobüse binme, lokantaya gitme vb çalışmalar; kendine bakım, mesleki çalışmalar için temel beceriler, boş/ serbest zamanı eğlenceli ve yaratıcı kullanma, toplumsal yaşam alanında temel becerileri kazanabilmeyi hedeflemektedir. Önemli olan yetişkinlik için gerekli – anlamlı – fonksiyonel becerileri kazandırmaktır.
5-Mesleki Beceriler Geliştirmek
Otistik bireyler kapasiteleriyle orantılı işleri yapabilir, üretken olabilirler. Teacch programı, dikkatinin dağılmayacağı yapılandırılmış bir ortamda, bir iş masasında öğretilen bir beceriyi, bireyin karmaşık doğal çevrede/iş ortamında da kullanabilmesini sağlamayı amaçlar. Görsel resimler, yazılı yönergeler gibi ipuçlarıyla belli bir sırada ve rutin olarak belli işleri sürdürmeyi, gerektiğinde yardım istemeyi öğrenen otistik birey; kendi adı yazan günlük programı takip ederek iş alanında hangi işi, ne kadar yapacağını, ne zaman bitireceğini ve sonra ne yapacağını bilecektir. Otistik bireyler için mesleki becerileri geliştirmeyle ilgili hedefler; iş kurallarını izleme, bir danışmanın rehberliğinde sorumlu olduğu işle ilgili çalışmaktan, bağımsız çalışmaya kadar değişik bağımlılık-bağımsızlık düzeylerinde olabilir.
6-Boş Zamanı Değerlendirme, Eğlenme ve İlgi Alanları Geliştirme
Bireyin var olan becerilerini, ilgi alanlarını belirlemek ve bunları geliştirmek, boş/serbest zamanlarını takıntılı uğraşlar veya kendini uyaran davranışlarla geçirmesini önleyebilmek için önemlidir. Bireyin başkasının yönlendirmesi olmadan dikkat süresinin uzunluğu, bağımsızlık derecesi, ebeveyn iletişimi, ilgileri ve var olan becerileri dikkate alınarak eğitimsel hedefler oluşturulur. Sevdiği bir nesneyle ilgili koleksiyon yapmak, şarkı söylemeyi seven birini müzik derslerine yönlendirmek, el becerileri iyi olan birine elişi çalışmaları yaptırmak vb çalışmalar, boş zamanlarında kendi başlarına anlamlı bir uğraşı ile ilgilenmelerini sağlayacaktır. Bu alandaki gelişmeler aileye dinlenme/ kendine zaman ayırma fırsatı yaratacağı için ve kendini uyaran veya agresif davranışları azaltacağı için çok önemlidir.
7-Uyumsuz/Problem Davranışları Azaltma
Teacch yaklaşımı, otistik bireyin;
a-Çoğu zaman karşısındaki kişinin ne söylediğini/istediğini anlamadığında,
b-konuşanın yüz ifadesi, beden dili ile ne mesaj verdiğini algılayamadığında,
c-ortamdaki soyut ve belirsiz kuralları bilişsel yetersizlikleri nedeniyle kavrayamadığında,
d-duyusal uyarılmışlıktan aşırı rahatsız ve ajite olduğunda
uyumsuz davranış gösterdiğini düşünmektedir. Bu nedenle, Teacch programının bu alandaki eğitimsel hedefleri;

* uyumsuz/problem davranışın altında yatan nedenleri anlamak,
* problem davranışın ortaya çıkmasına/oluşmasına neden olan çevresel koşulları düzenleyerek, problem olan davranışların ortaya çıkmasını engellemek,
* davranışın ortaya çıkması engellenemediyse uygun düzeltme yöntemleri ile problem davranışı azaltmak/ kontrol altına almaktır.

Alev Girli
Yardımcı Doçent Doktor

 

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi6
Bugün Toplam124
Toplam Ziyaret66191018
Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar32.222232.3513
Euro35.110935.2516
Hava Durumu
Saat