BÜTÜN KONULAR
Üyelik Girişi
Site Haritası
Seminer Takvimi
YALNIZLIK ÜLKESİ

KONUŞMA SESLERİ GELİŞİM TESTİ (KSGT)

EĞİTİMİN AMACI:

Her bir yaşta çocukların konuşma seslerini kazanma ve üretme becerilerini değerlendirmek.

EĞİTİMİN TANITIMI:

EĞİTSEL TEDAVİDEKİ YERİ:
Eğitim öncesi ve sonrası hangi sesleri kazandıklarını bilmek. Alıcı ve ifade edici dil gelişimini karşılaştırmak-hızlandırmak.Araştırma amaçlı kullanmak: Örneğin implant/işitme cihazı öncesi ve sonrası çocuğun kazandığı sesleri tespit etmek/ karşılaştırmak.
Eğitim amaçlı: Hangi seslerden eğitime başlamak.
Konuşma sesleri dilden farklıdır:
Örneğin. Arapca’yı bilmediğinizi düşünelim. Bir kelime tekrar edilmesi istendiğinde Arapca’daki konuşma seslerini tekrar etmiş olursunuz. Ancak anlamını bilmezsiniz.
Konuşma sesleri, işitme ve dinleme ile ilgilidir.
Konuşma seslerini tanımak için, seslerin süreleri, seslerin frekanslarını ve şiddetlerini ayırt etmek gerekir.

YAŞ
Her bir konuşma sesi belli yaşlarda kazanılır. Yaş takibiyle çocukların konuşma seslerini kazanma becerileri takip edilir.

KONUŞMA SESLERİ GELİŞİM TESTİ (KSGT)İNDE İŞİTSEL TAKLİT KULLANILMIŞTIR?
Çocukla masada yan yana oturulur. Söylenen kelimeleri tekrar etmesi istenir.

KONUŞMA SESLERİ GELİŞİM TESTİ (KSGT)İNDE NEDEN İŞİTSEL TAKLİT KULLANILMIŞTIR?
Resimli konuşma seslerini gelişim ve üretme testinde, resim gösterilerek “bu ne” diye sorulur. Burada, zeka, öğrenme, hafıza, dil fonksiyonları devreye girer.
Ancak bize zaten konuşma gecikmesi şikayeti ile gelmektedirler. Zeka, dil gelişiminden etkilendiği için öğrenme ve zeka gelişimi gecikmiştir. Veya normaldir.
Söylenen kelimeleri tekrar etmesi istenen testlerde ise (KONUŞMA SESLERİ GELİŞİM TESTİ

(KSGT) ve HACETTEPE ARTİKÜLASYON TESTİ(HAT), sadece işitme, işitmeyi konuşma seslerine dönüştürme fonksiyonları devreye girer. Tıpkı, Arapca’yı bilmediğinizi düşünelim. Bir kelime tekrar edilmesi istendiğinde Arapca’daki konuşma seslerini tekrar etmiş olursunuz. Ancak anlamını bilmezsiniz.
Bizim amacımız, dilin ve zekanın devreye girmemesi. Bu nedenle testte resim kullanmadık.
İşitme, frekans, şiddet, ve süreyi algılayıp, seslerin spektro-temporal analizini yapıp, sese dönüştürmesini tespit etmektir.
HANGİ TİP BOZUKLUKLARDA KULLANILIR?:
Özellikle işitme yoluyla dinleme problemleri olan dil ve konuşma gecikmelerinde.
Özellikle Anlık (1-2sn içinde) duyduğunu (Echoic memory ) taklit etme güçlüğü olanlar.
Konuşma SESLERİ KAZANMA GELİŞİMİNDE GECİKME GÖRÜLEN ÇOCUKLARDA KULLANILIR.

Sadece Sentral İşitsel İşlemleme Bozukluğu (Central Auditory Processing Disorder(CAPD) only):
Sentral işitsel işlemleme bozukluğu: Saf ses işitme, zeka, gelişim, hatta dili öğrenme güçlükleri olmadığı halde, dilin seslerini algılama güçlüğüdür. Dinleme bozukluğudur. Özellikle gürültüde, konuşma seslerini gürültüden ayıklayamazlar.
Kortikal düzeyde işitsel sinyali sağlam alamazlar. Sinyalin akustik karekteristiği nörolojik transfer sürecinde kısmen veya tamamen anlaşılır özelliği bozulmuştur.(Compromised: İçindeki bilgi, tamamen veya kısmen, yetkisiz bir kimseye duyurulmuş veya duyurulma tehlikesi geçirilmiş). Bu nedenle sinyal dinleyici tarafından bozuk algılanır. Örnek “yoldan geçti” sesini “yoldan geçti” sıkışmış olarak duyabilirler. Sıkışınca her bir ses birbirinin üzerine biner (karışık yumak gibi), anlaşılırlığını bozar. Veya kelimenin içinden bazı sesleri bozuk duyabilirler(“yoldan geçti”). Veya anlaşılmaz, karışık duyabilirler. Konuşmanın anlamını anlayamadıkları için değil, ne konuşulduğunun sesini akustik olarak anlayamadıkları için bozuk duyarlar. Problem, akustik sesi net duymamaktır. Net sinyal iletimi gereklidir.
Sadece Phonemic İşlemleme Bozukluğu (Phonemic Processing Disorder (PPD) only):
Phonemic: Dil içindeki kelimeleri oluşturan her bir ses.
İşitsel sinyalin transferi kortikal düzeye sağlam olarak iletilir. Fakat, kişi sinyalin ses segmentlerini ayırt edemez. /b/ mi?, /p/ mi?, /t/ mi gibi.

Bu çocuklar:
1) Akustik uyaranı belki tekrar edebilirler. Fakat seslerin ne olduğunu ayırt edemezler.
2) Yazıyı belki okuyabilirler, fakat harflerin seslerini ayırt edemezler (phonic: yazı okuma). Spesifik ses segmentlerini tanımlayamazlar.
Konuşma seslerini ayırt etme güçlüğü görülür.
Sadece Dil İşlemleme Bozukluğu (Language Processing Disorder (LPD) only):
İşitsel sinyali kortikal düzeyde sağlam alırlar. Fakat sese linguistik anlamı atach edemezler. Örnek “yoldan geçti” cümlesinin her bir sesini akustik olarak net duyarlar. Fakat, anlam ile seslerini birleştiremezler. Problem anlam atach etmedir.
Bu çocuklar:
3) Akustik uyaranı/kelime/cümle/konuşma ifadesini tekrar edebilirler. Fakat anlamının ne olduğunu kavrayamazlar.
4) Eko yapabilirler. Duyduğunu tekrar etme, ama başka zaman konuşmasında bir daha kullanmama.
Konuşma seslerine anlam ekleme (atach) etme güçlükleri yaşarlar.
Sadece Sentral İşitsel İşlemleme Bozukluğu ve Dil İşlemleme Bozukluğu:
Sentral bozukluktan dolayı akustik sinyalin bozuk algılanması, dil kodu içinde, sese anlamını ataç etme fonksiyonunu negatif etkiler. Bu kişiler sesi yanlış, bozuk, anlaşılmaz veya üzerinde oynama yapılmış gibi gönderilen uyarıdan farklı bir şey duyabilirler. Bu çocuklarda daha ileride dili yorumlama becerisinde bozukluk görülür. Net sinyal iletimi ve konuşma seslerine anlam ekleme/yapıştırma güçlükleri görülür.
Sadece Sentral İşitsel İşlemleme Bozukluğu ve Phonemic İşlemleme Bozukluğu:
Akustik sinyal bozuk veya anlaşılmaz ve sinyalin her bir sesinin ayırt edilmediği iki durumun birlikte görülmesidir.
Sadece Phonemic İşlemleme Bozukluğu ve Dil İşlemleme Bozukluğu:
İşitsel sinyaldeki konuşma seslerini zayıf/net ayırt edememeden dolayı konuşmaları anlama (sese anlam atach etme) ve yorumlama güçlüğü görülür. Bu nedenle, bu problem işitsel yolla dili öğrenme güçlüğüne sebep olur.
Görsel yolla, konuşma ve yazıyı öğrenme eğilimi gösterirler. İşitsel olarak duyduklarını tam olarak doğru yazamazlar. Bu nedenle okuma becerileri anlamlı derecede etkilenir.
Sadece Sentral İşitsel İşlemleme Bozukluğu Phonemic İşlemleme Bozukluğu ve Dil İşlemleme Bozukluğu:
Bu üç bozukluk, birbirlerini domino etkisi gibi etkilerler. Problem sinyal almadır. Sinyal alınamadığı için hem phonomik/ konuşma seslerini ayırt etme, hemde seslere anlam atach etme etkilenir. Net sinyal iletimi, konuşma seslerini ayırt etme, konuşma seslerine anlam ekleme (atach) etme güçlüğü görülür.
Hafıza / Kayıt Bozukluğu
Hafıza: Ses bilgilerinin kaydedilmeksizin geçici olarak saklandığı düşünülen farazi bir algı merkezi. Bu belleğin işlevi, yüksek düzeyli işlem mekanizmalarının yararlı bilgileri çıkarması için ihtiyaç duyulan süre boyunca duyusal bilgileri saklamaktır. Kayıt bozukluğu üç tipten birsinde (anlık,kısa ve uzun hafıza) veya bir kaçında görülebilir. Anlık görsel hafıza (iconic memory), anlık işitsel hafıza (echoic memory=yankı belleği) ve kısa hafıza (working memory or”short-term memory”)’ nın kaydetme güçlüğü veya bozukluğu nedeniyle ihtiyaç duyulan süre kadar dil ve konuşmaya ait bilgileri saklayamadığı için di ve konuşmayı öğrenmede gecikme görülür. Problem dili öğrenme güçlüğü değildir. Dili öğrenme fonksiyonları normal olduğu halde, süreli veya süresiz kaydetme probleminden dolayı oluşan bozukluktur.
Diğer Kullanımlar:
Dinleme Bozukluğu (Listening):
DİNLEME, Dil gelişimi, öğrenme ve iletişim için çok önemlidir. Çünkü dilin seslerini öğrenmek dinleme yoluyla kazanılır. Dinleme, duyduğumuz konuşma ve konuşmaya ait olmayan sesleri ayırt etme, tanıma gerektirir.
Dinleme bozukluklarında dikkat süresi çocuğun yaşına göre değerlendirilmeli, hangi süreden sonra bozukluk oluştuğu tespit edilmelidir.
- 5 dk’dan daha az dinlediği zaman
- 5-10dk dinlediği zaman
- 10 dk’dan fazla dinlediği zaman
- Sessiz bir odada dinlediği zaman
- Yan odadan gürültü geldiği zaman
- Sabah dinlediği zaman
- Akşam üstü veya akşam yemeğinden önce dinlediği zaman
- Görsel olarak dikkati dağıtan durumlarda dinlediği zaman
Güçlükler görülebilir.
Gelişimsel Alıcı Dil Gecikmesi (Delay):
Dili anlama veya dili işlemleme bozukluğudur.
Çocuk:
Cevaplama yerine kelimenin son parçasını/hecesini tekrar eder
Soruların farkında olmaz Sadece bir komutu doğru olarak yerine getirir
Soruya ilgisiz cevap verir
Evet veya hayır demez, baş hareketleri ile evet hayır der
Kişisel kelimeleri anlayabilir (giyin, çıkar gibi). Fakat bu kelimeler soru ve uzun talimatlar içinde kullanıldığında anlayamaz.
Alıcı Dil Bozukluğu (Disorder):
Dili anlama veya dinleme bozukluğudur.
Çocuk:
- Özellikle işitme ve konuşma yoluyla alınması gereken bilgilere dikkatini verme güçlüğü gözlenir
- Dinleme becerileri çok zayıftır
– Talimatları takip etme güçlüğü vardır
– Konuşma yoluyla alması gereken ifadeleri hafızaya kaydetme güçlüğü vardır
– Öğrendiklerini aynı gün veya bir sonraki gün kullanma güçlüğü görülür.
İfade edici (Expressive) dil gecikmesi (Delay):
Söylenenleri anlarlar, yazı dilini anlarlar, fakat iletişim kurmada güçlük çekerler.
Spesifik gelişimsel dil bozukluğudur. Dili algılama normal olduğu halde, ifade etme becerisi bozuktur. Artikülasyon bozukluğu görülmez (WHO). Bu belirti tanı için önemlidir.
İfade Edici (konuşma) dil bozukluğu (Exressive language disorders):
Konuşma dilini kullanma bozukluğudur. Genellikle çocukluk çağında görülen bir bozukluktur.
İki tipi vardır. 1) Gelişimsel, 2) Sonradan oluşan (acquired)
Kelimeleri telafuz (sesin çıkış yeri, ağız, dil, diş gibi) ,) etme problemleri görülmez. Phonological (ses hataları) problemler görülür. Örneğin “k” yerine “g” söyleme gibi. “ekmek” yerine “emek” söyleme gibi.
İfade edici (Expressive) Dil Bozukluğu (impairment):
Söyleyeceği kelimeyi hatırlama, konuşma sesleri üretme, kelime kullanma, cümleleri duruma uygun birleştirme, karşılıklı konuşmayı sürdürme becerilerindeki bozukluktur.
Kelimelerle konuşur, cümleleri tam değildir
Konuşma seslerinin yerini değiştirir (p) yerine (b) gibi). Daha çok hareketler ile kendini ifade eder
Çoğulları, kavramları (aşağı-yukarı, içinde -dışında gibi), iyelikleri (benim, senin, onun gibi) yanlış kullanır
İfade ederken, kişinin yaptığı şey ile eylemi arasında uyumsuzluk vardır
Bir olayı, öyküyü anlatırken, anlattığı olayların konusu arasında tutarsızlık vardır
Cümleleri çok hızlı bir şekilde anlatır
Sınırlı kelime hazinesi vardır
Kelimeye doğru takılar takmakta güçlük çeker
Olayları anlatırken geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı doğru kullanma güçlüğü vardır
Bir konuyu, konudan saparak, kendi fikirleri ile doldurarak anlatır
İfade edici dil bozukluğu olan çocuklar dili öğrenirler, fakat dili konuşma ile olan iletişimlerinde nasıl kullanılacağını öğrenemezler.
Hem Alıcı hem de ifade edici dilde gecikme:
Hem Alıcı hem de ifade edici dilde gecikme (Mixed receptive-expressive language delay/ disorder): Hem anlamada, hemde konuşma ile olan iletişimlerde görülen problemlerdir. İki tipi vardır.
Tip 1) Gelişimsel alıcı ve ifade edici dil bozukluğu (Developmental receptive-expressive language disorder): Her iki dili de öğreniler. Fakat yaşıtlarından daha geç öğrenirler. Dili öğrenmeleri, gelişimlerine bağlıdır. Gelişimsel gecikmeleri düzeldikçe, dil gecikmeleride düzelir.
Tip 2) Sonradan ortaya çıkan (doğuştan olmayan) alıcı ve ifade edici dil bozukluğu:
(Acquired- receptive-expressive language disorder): Beyin hasarı, kafa yaralanması, gibi herhangi bir nedenle aniden dil ve konuşmada problem görülmesidir. Herhangi bir yaşta problem oluşabilir.
Dil Bozukluğu:
Güçlükler:
- Kelimelerin anlamları
- Cümlelerin anlamları (semantic)
- Kelimelerin cümledeki sırası (syntax)
- Dili sosyal kurallara uygun kullanma (pragmatic)
Sebepleri
1) İşitme kaybı
2) Mental retardasyon
3) Emosyonel bozukluk
4) İşitsel işlemleme bozukluğu
5) Çevresel uyaran eksikliği
6) Nörolojik hasar veya bozukluk
Belirtileri:
- 4 aya kadar zayıf göz kontağı, başkalarının konuşmalarına dikkat etme güçlüğü
- 6-8 aya kadar el kol hareketleri ve işaretler ile konuşma yokluğu
- 12 aya kadar basit talimatları yerine getirememe
- Başkalarının konuşmalarını anlamada güçlük
- 16-18 aylar arasında kelimesinin olmaması veya yaşıtlarına göre çok az kelimesinin olması
- 24-26 aylar arasında iki kelimelil cümle kuramama
- 3 yaşa kadar sadece kelimeleri tekrarlama düzeyinde kalma
- 3 yaşa kadar uygun sözcük ve cümlelerle dili ifade etmede yetersizlik ve eksiklik
- Kelime hazinesinin yaşıtlarına göre çok az olması
- 3-4 yaşlar arasında geçmiş zamanda yaşanan olaylar hakkında konuşamama,
- Kısa öyküleri hatırlayıp anlatmada yetersizlik
- 6-7 yaşlar arasında dikkat, olayları hafızaya kaydetme, öğrenme, okuma becerilerinde güçlük
Dili Kullanma Bozukluğu (Impairment in Language Use)
Bu çocuklar dili öğrenirler fakat, öğrendiklerini iletişim esnasında kullanmayı öğrenemezler.
- Konuya uygun sohbeti sürdürme
- Yaşıtları ile konuşmayı başlatma
- Sözel olmayan iletişimi uygun kullanma
- Sosyal durumlarda yaşına uygun karşılık vermede güçlük (nasılsın sorusuna iyiyim gibi)
- Uygun göz kontağı kurmakta güçlük (Sosyal durumlara, vs)
- Bir işi sıra alarak uygun bir şekilde yapma
- Sosyal durumlarda davranışsal olarak selamlama (ilk görüşme, karşılaşma gibi) olayını sergileyememe
Dilin İçeriği Bozukluğu (Impairment in Language Content)
- Okul öncesi ilkokul derslerinde kullanılan kelimeleri anlama güçlüğü (kategori, tema gibi)
- Aynı kategoriye giren kelimeleri anlama güçlüğü (benzetme, benzer, tıpkı gibi). Örneğin:Eğer konu deniz ise; bu kategoriye giren kelimeler ve konuları sınıflandıramama.
- Söylenen talimatı resimde göstermekte güçlük (Örneğin suyun içindeki büyük balinayı göster)
Dilin Formu Bozukluğu (Impairment in Language Form)
- Basit cümleleri algılamakta güçlük (yaptırdı-yaptırtdı-yapamadı gibi)
- Çoğul-tekil algılama güçlüğü
- Zaman (geçmiş, gelecek, şimdi ) takılarını algılama güçlüğü
- Uygun yapıda gramer kullanma güçlüğü
Cümleye Uygun Kelime bulma veya Hatırlama Güçlüğü (Word Finding or Word Retrieval)
- Zaman zaman veya sürekli kelime bulma veya hatırlama güçlüğü
- Kelimenin seslerini hatırlayamadığı için kelimeyi aklına gerirememe
- Konuşma ve yazı dili güçlüğü.
İşitsel/Algılama Bozukluğu (Auditory/Perceptual Deficits)
- Artikülasyonları bozuktur
- Konuşmaya ait bilgi yavaş söylendiğinde ve tekrar edildiğinde anlar
- Sıklıkla konuşma sesleri arasındaki farklılıkları ayırt edemez
- Sesin nereden geldiğini ayırt edemez
- İşitsel talimatları takip edemez
- Konuşma ortamlarına katılmaktan veya konuşmaya dahil olmaktan kaçınır
- Konuşma yoluyla sunulan bilgileri hatırlayamaz, kaydedemez
- Benzer sesteki kelimeleri karıştırır. beşik-eşik gibi
- Dinlemeye ait aktivitelerdeki başarısı düşüktür
Özel Dil Bozukluğu (Specific Language Impairment (SLI):
Bozukluğun belirgin belirtileri:
Dilbilgisi kurallarını kullanmadaki bozukluk. Kelimeye hece takarak kelimenin anlamını değiştirme becerilerini kulanmada gecikme veya bozukluktur. Örnek: mutlu(luk), bahçe (li)
Çoğul takısını kullanmada gecikme veya bozukluk. Örnek: çocuk-çocuklar, çiçek -çiçekler
Geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman gibi zamanları kulanmadaki geçikme veya bozukluktur.
Yaşıtlarına göre kelimedeki bazı sesleri söyleyememe.Örnek: kitap-itap, elma-ema, ekmek-emek
Özel Dil Bozukluğu, Dil gecikmesi ile karışabilir. Ayırıcı tanısı dil testi sonucuna göre yapılır:

DİL TESTİ SONUCUNA GÖRE:
Eğer dil gecikmesi veya güçlüğü işitme kaybı, yaygın gelişimsel bozukluk, genel gelişimde gecikme, duygusal problemler, çevresel uyarı eksikliğinden dolayı değilse bu özel dil öğrenme bozukluğudur(Specific Language Impairment (SLI).

http://www.geldem.com

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam147
Toplam Ziyaret66191041
Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar32.222232.3513
Euro35.110935.2516
Hava Durumu
Saat